Ağız yarası toplumda görülme sıklığı % 25 dolaylarında olan ve farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen bir sağlık problemidir. Küçük yaralar dahi olsa genellikle kişinin konuşma, yutkunma, çiğneme gibi ağız fonksiyonlarıyla ilgili çeşitli sıkıntılar yaşamalarına yol açabilir. Dolayısıyla günlük yaşamı da olumsuz etkilediğini söyleyebiliriz. Her ne kadar çoğunlukla kendiliğinden iyileşiyor olsa da bazı hastalarda mutlaka tedavi gerekir. Küçük çizikler şeklinde olan ağız yaralarının daha kolay iyileşmesi söz konusu olabiliyor.

Bazı durumlarda bu yaralar iltihaplanıyor ve aft adı verilen sağlık sorununa dönüşebiliyor. Aft ise basit çiziklerden daha ağrılıdır. Gargara yapma gibi basit çözümler ile geçmeyen ağız yarası mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavide ise altta yatan unsura bağlı olarak antibiyotik ilaçlar kullanılabiliyorken daha farklı prosedürler de tercih edilebilir. Tüm bu konuları çok daha detaylı bir şekilde ele alacağız. Ağız yaralarının belirtilerinden tedavilerine, kanser ile olan ilişkisinden çocuk ve bebeklerde neden olduğuna kadar tüm soruları detaylıca yanıtlayacağız. Öncesinde ise nedenleri ele almakta fayda var.

Ağız Yarası Neden Olur?

Öncelikle ağız yarası probleminin hem fizyolojik hem de psikolojik kaynaklı olabileceğini belirtelim. Kimi zaman sağlık sorunları, kimi zaman stres kimi zaman da hastalıklar ya da tedaviler bu sorunu beraberinde getirebiliyor. En yaygın nedenler ise şöyledir:

  • Genetik ya da sistemik hastalıklar
  • Vücudun vitamin ve mineral ihtiyacının karşılanmaması
  • Yetersiz, sağlıksız, tek yönlü ve dengesiz beslenme
  • Bazı ilaçların kullanımı
  • Bazı gıdalara ya da ilaçlara vücudun alerjik reaksiyon göstermesi
  • Vücudun hormonal değişimleri
  • Ağız hijyeninin yeterli oranda sağlanamaması
  • Aşırı sıcak ya da soğuk yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi
  • Kalitesiz ya da kimyasal içerikli diş macunu gibi malzemelerin kullanımı
  • Dişlerde ya da diş etlerinde yapısal bozukluklar olması
  • Aşırı düzeyde alkollü ya da asitli içeceklerin tüketilmesi
  • Bağışıklık sisteminin zayıf olması
  • Bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar geçiriyor olmak
  • Sivri ya da sert gıdaların, cisimlerin ağız içini çizmesi, delmesi
  • Çölyak, Behçet hastalığı
  • HIV ve Herpes enfeksiyonu
  • Hatalı yapılan diş telleri ya da protez dişler
  • Aşırı stres, gerginlik ya da kaygı
  • Tütün ürünleri kullanımı
  • Yemek yeme sırasında ya da konuşma sırasında dilin, ağız içi dokunun yanlışlıkla ısırılması
  • Dişleri çok sık ya da çok sert fırçalamak
  • Diş ipi kullanımı sırasında ağız içi dokulara zarar vermek
  • Crohn hastalığı
  • Ülseratif kolit hastalığı

Yukarıda sıraladığımız durumlar ağız yarası probleminin yaygın nedenleridir. Tüm bunlarla birlikte daha farklı nedenlere bağlı olarak da bu problem ortaya çıkabilir.

Ağız Yarası Tanısı Nasıl Konur?

Çeşitli hastalıklardan kaynaklanan ağız yarası durumunda bu yaraların genellikle benzerlik gösterdiğini belirtelim. Kızarıklık, şişme, acı, ağrı, hassasiyet gibi şikayetler ise ortaktır. Aynı zamanda şişlik de yara durumuna eşlik eder. Çıplak gözle yapılan muayenede net bir şekilde görülmeleri mümkün olduğundan teşhis konmasının da çok zor olmadığını söyleyebiliriz.

Fakat bu konuda kritik olan unsur, kronik rahatsızlığı olan ya da kanser hastası olanlarda seyrin biraz daha farklı olduğudur. İltihaplanma ya da pamukçuk görünümü oluştuğunda hastaya mutlaka kan testinin yapılması gerekir. Sadece muayene ile tanı konması ve tedaviye başlanması doğru olmayacaktır. Ender durumlarda doktorunuz ileri tetkiklerin yapılmasını da isteyebilir ve bunun nedeni kanser şüphesi ya da farklı bir sistemik, kronik hastalık şüphesi olabilir.

Ağız Yarası Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hastalar ağız yarası nasıl geçer sorusunun yanıtı olarak internette gördükleri her bilgiye güvenmemelidir. Mutlaka tedavinin uygulanması gerekir ve tedavi de genellikle 1 ile 2 hafta içerisinde sonuç verir. İyileşme bu süre zarfında tamamlanır. Ağızda yara olması durumunda her hastaya aynı tedavi uygulanmıyor. Yaranın durumu, ne kadar yayılmış olduğu, nedeni gibi çeşitli hususlar dikkate alınarak en uygun tedavi şekli belirleniyor.

Antibiyotik ilaç kullanımı da her hastada gerekmez. Bazı hastalar için bu ilaçlar reçete edilebilirken bazılarında sadece gargara ya da steroid jel kullanımı gibi seçeneklere yönelmek yeterli olur. Doktor tarafından krem kullanımı da önerilebiliyor. Eğer doktor tarafından kanserden şüphe duyulursa biyopsi yapılması gerekir. Biyopsi sonucu beklenir ve sonuca bağlı olarak uygun tedavi prosedürü belirlenir.

Ağız Yarasının Belirtileri Nelerdir?

Ağız yarası neden olur

Çok sayıda hastada ağız yarası kısa bir süre içerisinde kendini belli eder. 1 ya da 2 gün içerisinde gelişebilir ve bu süreç zarfında bazı şikayetler de yaraya eşlik eder. Bu semptomların neler olduğuna dair kısa bir listeden söz edebiliriz.

  • Ağız içerisinde kızarıklık olması
  • Yara bölgesinde iltihaplanma ya da pamuklanma
  • Yaranın olduğu bölgede ağrı, acı ya da sızlama olması
  • Ağrı ve batma hissi nedeniyle hastanın beslenmekte, konuşmakta ve yutkunmakta zorlanması
  • Ağız ve diş temizliği sırasında acı hissetme
  • İştahta azalma olması
  • Bazı hastalarda boğaz ağrısı
  • Yüksek ateş

Eğer yarada iltihaplanma yoksa yüksek ateş gibi çeşitli şikayetler olmayabilir. Bu belirtilerin tamamı her hastada olmayabilir.

Ağız Yarasının Çeşitleri Nelerdir?

Hastanın şikayetlerinin neler olduğu ve ağız yarası görüntüsü genellikle hangi çeşit olduğu yönünde bir fikir verir. Bu yaralar virüsten kaynaklanabildiği gibi bakteriden de kaynaklanabiliyor. Ağır yaralarının çeşitlerine dair ise şu bilgileri iletebiliriz:

Aft

Aft oldukça ağrılıdır ve iltihaplı bir yara olduğunu söyleyebiliriz. Dudaklarda değil ağzın iç kısmında meydana gelen yaralardır. Eğer çok sık tekrar ederse bağışıklık sistemi aftlardan olumsuz yönde etkilenir.

Uçuk

Genellikle dudaklarda görülen uçuk, bulaşıcı yapıdadır. Hastada gribal enfeksiyonların olduğu dönemde herpes simplex virüsünün neden olduğu uçuklar da ortaya çıkabilir. Küçük bir alan ile sınırlı kalabildiği gibi yayılması da mümkündür.

Pamukçuk

Beyaz renkte lekelenmeler şeklinde görülen pamukçuk, bebeklerde ve takma diş kullanan kişilerde daha sık görülür.

Lökoplaki

Beyaza ya da sarıya yakın renkte olabilen bu yara türü dilde, ağız içi mukoza bölgesinde görülebilir. Tütün ürünleri kullanan kişilerde daha yaygın görüldüğünü de eklemek gerekir.

Yukarıda sıraladığımız yara türlerinin yanı sıra liken planus, eritroplaki gibi ağız içi yara çeşitleri de vardır ancak daha nadir görülür.

Ağız Yaralarına Ne İyi Gelir?

Kişide ağız yarası meydana geldiğinde evde uygulayabileceği yöntemleri de araştırmaya başlıyor. Evde kolayca uygulanabilecek birkaç yöntemden söz edebiliriz ancak önerimiz mutlaka bir doktora danışmanızdır.

Ada Çayı

Ada çayı demleyerek ılık olmak kaydıyla tüketmeniz, ağızdaki yaraların iyileşme süresine katkıda bulunur. Enfeksiyonların iyileşmesi üzerinde de olumlu etkileri olan ada çayını ağızda bir süre bekleterek içebilirsiniz.

Tuzlu su

Ağız içinin dezenfekte edilmesinde de etkili olan tuzlu su ile gargara yapmak, sık uygulanan bir metot oluyor. Ancak 1 çay bardağına 1 tatlı kaşığı tuz eklemeye özen gösterin. Daha fazla tuz eklenmesi durumunda tahriş oluşabilir. Tuzlu su ile gargara yapılırken yara bölgesinde bir miktar sızlama olabilir, bu gayet normaldir.

Meyan Kökü

Meyan kökünün dokular üzerinde iyileştirici bir etkisi vardır. Ağız içi yaraların iyileşme sürecine katkıda bulunur.

Aloe Vera

Aloe vera bitkisinin içinden çıkan jel kıvamındaki madde yaralar üzerinde iyileştirici etkide bulunabiliyor. Aynı zamanda bu maddenin ağrıyı azaltma etkisinin de olduğunu söyleyebiliriz.

Ağız Yarası Neyin Belirtisidir?

Pek çok nedene bağlı olarak ağız yarası oluşabiliyor ve bu nedenle söz konusu yaraları sadece tek bir nedene bağlamak doğru olmayacaktır. Ağız içerisinde oluşan yaralar kimi zaman vitamin ya da mineral eksikliğinin, kimi zaman bazı hastalıkların ve kimi zaman da stresin belirtisi olabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kalitesiz diş macunu ya da gargara ürünlerinin kullanımı, dokuya sivri ya da sert bir cismin temas etmesi gibi nedenlerle de bu sorun ortaya çıkabilir. Sonuç olarak bu yaraların tek bir unsurun belirtisi olmadığını ve nedeninin anlaşılması için doktora başvurulması gerektiğini ekleyelim.

Ağız Yarası Neden Çıkar?

Daha önce ağız yarası nedenlerine detaylıca değindik. Bu sorunu yaşamamak için düzenli ve dengeli bir beslenme programına uyulması ve ağız hijyenine dikkat edilmesi önemlidir. Birkaç gün içerisinde iyileşme belirtisi olmadıysa doktora başvurmanız ve altta yatan unsurun araştırılmasını sağlamanız gerekiyor. İltihaplanmış olan ağız yarası durumunda ise beklemeden doktora başvurulması önemlidir.

Ağız Yarası Olan Çocuklarda Ne Yapılmalı?

Çocuklarda ağız yarası enfeksiyon kaynaklı hastalıklarda ya da bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda sık yaşanıyor. Elbette beslenme hatalarından kaynaklı olarak da yara oluşumunun meydana geldiğini belirtmeliyiz. Doktor tarafından önerilen vitamin ve mineral katkıları, ilaçlar ya da kremler gibi yöntemlerle tedavi uygulanabilir. Bu arada bebeklerde de ağız yarası olabildiğini eklemek gerekir. Genellikle doğum esnasında anneden bebeğe geçen mantar enfeksiyonu bebeklerde bu yaralara sebebiyet veriyor. Bebeklerde ağız yarasının çoğunlukla kendiliğinden iyileştiğini söyleyebiliriz.

Geçmeyen Ağız Yarası Neden Olur?

Ağız yarası teşhisi

Genellikle ağız yarası birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. Fakat bu süre bazı kişilerde 10 güne kadar uzayabilir. Bunun nedeni ise lezyonların oluşmasıdır. Eğer ağız yarasının birkaç gün içerisinde geçmemesi ya da geçiyor olsa dahi çok sık tekrarlaması gibi bir durum varsa nedeninin araştırılması büyük bir önem taşır. Elbette mutlaka altında ciddi bir hastalığın olduğundan söz etmiyoruz. Kimi zaman beslenme yetersizliği de buna yol açabiliyor ve beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ile beraber problemin ortadan kaldırılması da mümkün olabiliyor. Aynı zamanda bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar nedeniyle oluşan ağız yaralarının, bu hastalıklar tedavi edildiğinde de ortadan kalktığını söyleyebiliriz.

1 Aydır Geçmeyen Ağız Yarası Neyin Habercisi?

Uzun süre geçmeyen ağız yarası çoğunlukla stres ya da ağız içinin kimyasala maruz kalması gibi nedenlerle oluşur. Fakat yaranın geçmeme süresi 1 ay ise bu durumda doktora başvurulması ve yaranının nedeninin araştırılmasının sağlanması gerekir. 1 ay boyunca yaranın geçmesini beklemeniz önerilmez. 1 haftadan uzun süren ağız yaralarının kontrol edilmesinde fayda olacaktır.

İlginizi çekebilir –> Uyku apnesi

Ağız Yarası Hangi Vitamin Eksikliğinde Oluşur?

Daha önce de değindiğimiz gibi ağız yarası pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Bu nedenler arasında vitamin ve mineral eksikliği de var. Demir eksikliği ağız yaralarının nedenlerinden biridir. Demir mineralinin eksik olması anemi gibi daha farklı rahatsızlıklara da neden olabilir. Bunun yanı sıra B3, B9 ve B12 vitamin eksikliği de ağız yarası nedenleri arasında bulunuyor. Söz konusu vitaminler cilt sağlığı ile sinir sistemi sağlığı bakımından da büyük bir önem taşır. Kötü ve dengesiz beslenmeden kaynaklı olarak vücudun bağışıklık sistemi zayıflayabilir. Güçlü olmayan bağışıklık sistemine bağlı olarak ağız içi mukozasında yaralar çıkabilir.

Ağız Yarası Ne Zaman Tehlikeli Olur?

Sürekli olarak tekrarlanan ağız yarası ya da uzun süre geçmeyen ağız yarasının tehlikeli olabildiğini belirtelim. Yara çıktıktan sonra birkaç gün içerisinde bir iyileşme belirtisi yoksa ve aksine yara büyümeye devam ediyorsa asla ihmal edilmemelidir. Çünkü bu gibi durumlar altta farklı bir hastalığın yattığını düşündürür. Bu hastalığın araştırılması, tespit edilmesi ve gerekli tedaviye de bir an önce başlanmalıdır.

Ağız Yaraları Kanser Belirtisi Midir?

Elbette her ağız yarası mutlaka kanser olduğunuz anlamına gelmez.  Ağız içerisinde ya da dil üzerinde yara, aft oluşabilir. Ancak bu yaralar bazı durumlarda kanser belirtisi de olabiliyor. Özellikle dil üzerinde beyaz beneklerin oluşması, dil kanserinin belirtilerinden biri olarak kabul edilir. Dil kanseri ise alkol, tütün ürünleri ve siroz gibi nedenlerle tetikleniyor. Dil üzerinde çıkan ve geçmeyen bir yara, beyaz benek durumu mevcutsa geç kalmadan doktora başvurulması son derece önemlidir. Tüm kanser türlerinde olduğu gibi dil kanserinde de erken tanı, tedavi başarısında etkilidir.

Öpüşme İle Aft Bulaşır Mı?

Sıklıkla sorulan sorulardan biri de aftın öpüşme ile bulaşıp bulaşmadığı oluyor. Aft öpüşme ile bulaşmaz çünkü aft bulaşıcı özellikte değildir. Ancak uçuk şeklindeki ağız yarası öpüşme ile bulaşabilir. Çünkü uçuk bulaşıcı özelliktedir ve bu nedenle ağız içerisinde, dudaklarında uçuk olan kişiler ile öpüşmek, bulaşması için yeterli bir neden olabiliyor.

Ağız Yarası İçin Hangi Gargaralar Etkilidir?

Evde ağız yarası için tercih edilebilecek pek çok gargara türü bulunuyor. Bunlar arasında en etkili olanlardan biri tuzlu su ile gargara yapmaktır. 1 çay bardağı su içerisine 1 tatlı kaşığı tuz ekleyerek tuzun çözülmesini sağlayın. Sonrasında bu su ile gargara yapın. Hem ağız içerisinin dezenfekte edilmesine katkıda bulunan hem de iyileşmeye olumlu bir etkide bulunan tuzlu su ile gargara yönteminin çok sık uygulamaktan da kaçınmalısınız.

Merak edenler için –> Geniz eti ameliyatı

Sirke Ağız Yarasına İyi Gelir Mi?

Su içerisine çok az miktarda olmak kaydıyla sirke koymak ve bu suyla gargara yapmak, ağız yarası problemine iyi gelebilir. Fakat sirke oranının çok iyi ayarlanması gerektiğini, aşırı sirke kullanımının ağız içi mukozasına zarar verebileceğini de unutmamalısınız. Bu nedenle genellikle evde uygulanabilecek yöntemler arasında tuzlu su ile gargara yapılması daha sık tercih edilen bir yöntemdir.

Ağız yarasından kaynaklanan ağrıyı azaltmak ya da iyileşme sürecini hızlandırmak için şu hususlara dikkat etmelisiniz:

  • Aşırı sıcak ya da soğuk yiyecek ile içeceklerden uzak durun.
  • Asitli yiyecek ve içecekleri tüketmeyin.
  • Alkol ve sigara tüketmeyin.
  • Bol su tüketimine önem verin.
  • Çok sık gargara yapmak ağız yarasının iyileşmesini güçleştirebilir, gargara periyotları konusunda doktorunuzun önerilerine uyun.

Sigara İçmek Ağız Yarasını Tetikler Mi?

Tütün ürünleri kullanmak tek başına ağız yarası oluşmasının nedenlerinden biridir. Aynı zamanda mevcut ağız yarasının tetiklenmesine de neden olabilir. Sigara içerisinde çeşitli kimyasal maddeler olduğu unutulmamalıdır. Bu kimyasal maddeler ağızda oluşan yaraların büyümesine, sayısının artmasına neden olabilir. Dolayısıyla sigara ağız yarasının tetikleyicilerinden biridir.

Bilgin olsun –> Horlama

Ağız Yarası İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Eğer ağız yarası için hangi doktora başvuracağınızı bilmiyorsanız Kulak Burun Boğaz hekimlerine müracaat edebilirsiniz. Özellikle 1 hafta içerisinde geçmeyen bir ağız yarası söz konusu ise doktora başvurmakta gecikmeyin. Çoğu zaman toplum tarafından önemsenmiyor olsa da bazı durumlarda bu yaralar ciddi hastalıkların habercisi de olabiliyor. Dolayısıyla geçmeyen bir ağız yarasının söz konusu olması durumunda erken dönemde doktora başvurulması son derece önemlidir. Olası hastalıkların erken teşhisi mümkün hale gelebilir. Ağız yaralarına dair sorularınızı ve merak ettiğiniz diğer konuları yorum bölümüne yazabilirsiniz.

 

Dış kaynak:
https://www.nhs.uk/conditions/mouth-ulcers/

 

Detaylı bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz.
Tel: 0505 581 19 45
Mail: [email protected]