Bademcik ameliyatı tıpta tonsillektomi olarak adlandırılır ve kısaca cerrahi bir müdahale ile bademciklerin vücuttan tahliye edilmesi işlemidir. Bademciklerde iltihaplanma toplumda sık yaşanan bir tablo olmakla birlikte tonsilit olarak adlandırılır. Boğazın biraz arka kısmında yer alan bademcikler oval bir şekle sahiptir. Boğazda, sağda ve solda olmak üzere iki adet bademcik organı bulunur. Bu organlar vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olduğundan önemli işlevlere sahiptir.
Ayrıca vücuda ağız yolu ile giren bakterilere ve virüslere karşı ilk olarak savunmayı yapan bademcikler olur. Özellikle bakteri ve virüslere karşı vücudun korunmasında büyük bir öneme sahip olduklarını söyleyebiliriz. Bademciklerde sıklıkla iltihaplanma olması, yetişkinlerden ziyade çocuklarda görülen bir durumdur. Bu gibi durumlarda tonsillektomi operasyonuna başvurulabilir. Aynı zamanda geceleri uyku sırasında meydana gelen solunum problemlerinin sorumlusu bademcikler olduğunda da bu organların cerrahi operasyon ile alınması yöntemi devreye girebilir.
Bademcik ameliyatlarına dair merak edilen tüm sorulara yanıt vererek bu operasyonu her yönüyle öğrenmenizi sağlayacağız. İlk olarak tonsillektomi neden yapılır sorusunun yanıtıyla başlayalım.
Yazı İçeriği
Bademcik Ameliyatı Neden Yapılır?
Öncelikle bademcik iltihaplanmasının her zaman bademcik ameliyatı gerektirmediğini belirtmekle başlayalım. Bademciklerde sıklıkla iltihaplanma olması çocukluk döneminde daha sık yaşanır. Yetişkinlerde ise yılda 2 defadan daha sık yaşanıyor olması durumunda tonsillektomi bir seçenek olarak düşünülebilir. Yani yetişkinlik döneminde de bademciklerin iltihaplanması, hemen alınmasını gerektirmez.
Çoğunlukla yetişkinler de ara ara bu sorunu yaşar ve antibiyotik ilaç kullanımı gibi yöntemlerle enfeksiyonun tedavisi sağlanır. Fakat sık sık yaşanması, vücudun genel sağlığını da tehdit eden bir durumdur. İşte bu noktada tonsillektomi tercih edilebilir. Ameliyatın ardından meydana gelen değişimlere bazı örnekler verebiliriz.
- Boğazda şişme azalır ve bademciklerde şişme, iltihaplanma sorunu tamamen ortadan kalkar.
- Bademcikten kaynaklanan horlama, uyku apnesi tamamen giderilir.
- Uykuda nefes alma sorunu bademcikten kaynaklanıyorsa ameliyat sonrasında bu sorun ortadan kalkar.
Bademciklerin ameliyatla tamamen alınmış olması durumunda bademcik kanseri riski de yok edilmiş olur.
Bademcik Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Genel olarak bademcik ameliyatı iki farklı kategoride ele alınır. Bunlar;
- Bademciklerin tamamının alınması
- Bademciklerin bazı bölümlerinin alınması
Eğer bademciklerin yalnızca bir kısmı alındıysa hastanın iyileşme süresi daha kısa olmakla birlikte kanama riski de daha azdır. Ancak bu yöntemde kalan dokularda iltihaplanmanın meydana gelmesi riski de devam eder. Bundan dolayı çok gerekmedikçe hastalarda bademciklerin tamamının alınması tercih edilir ve bu da “total tonsillektomi” olarak adlandırılır.
Bademcik ameliyatı, genel anestezi altında gerçekleştirildiği için hasta yapılan uygulamalarda bir rahatsızlık, acı hissetmez. Operasyonun nasıl yapıldığı ise hangi tekniğin tercih edildiğine göre değişir. Ancak emek prosedür bademcik dokusunun çevre dokulardan ayrılması ve vücuttan tahliye edilmesi şeklindedir. Doktorunuz, ameliyattan önce size bilgi verecek ameliyatın nasıl uygulandığı konusunda sorularınızı yanıtlayacaktır.
Bademcik Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Her cerrahi operasyon gibi bademcik ameliyatı da kendi içerisinde bazı riskler taşır ancak bu risklerin pek çok ameliyat ile kıyaslandığında daha düşük olduğunu söyleyebiliriz. Söz konusu ameliyatlarda komplikasyon gelişmesi ender yaşanan bir durumdur. Özellikle deneyimli bir cerrahın tercih edilmesi, komplikasyon riskinin de daha düşük olmasını beraberinde getirebiliyor.
Genel olarak ne gibi komplikasyon risklerinin olduğu sorusunu kısa bir listeyle ele alalım.
Boğazda Şişme
Operasyonun ardından boğazda, damakta ya da dilde şişme olabilir ve bu da solunumu sıkıntıya sokabilir.
Enfeksiyon
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi bademcik operasyonlarında da enfeksiyon riski bulunur. Özellikle hastaların ameliyat sonrasında doktorun önerdiği ilaçları kullanmaması, yeterli oranda su içmemesi, boğazını kullanmaması yani yemek yememesi gibi durumlarda enfeksiyon riskinin yükseldiğini eklemek gerekir.
Ağrı
Özellikle yutak bölgesinde operasyon sonrasında ağrı olması beklenen bir durumdur ve son derece normaldir. Bu nedenle ameliyatı takiben meydana gelen ağrının bir komplikasyon olarak değerlendirilmemesi gerekir. Ağrının bir hafta ile 10 gün boyunca devam ettiğini de ekleyebiliriz.
Dehidrasyon
Operasyonun ardından boğazda meydana gelen ağrı ya da şişmeler hastaların su içmesini zorlaştırıyor. Bu da dehidrasyon yani susuz kalma problemine neden oluyor. Vücudun fazla su kaybetmesi olarak açıklanabilecek bu durumun çok sık yaşandığını söyleyemeyiz.
Kanama
Kanama çoğunlukla ameliyatı takiben ilk 6 saat içerisinde meydana gelir ve özellikle bademciklerin alındığı alanda gözlemlenir. Hastaların bu risk nedeniyle ameliyatın hemen ardından taburcu olmamaları, bir süre hastane ortamında kalmaları gerekir. Geç kanama olarak adlandırılan ise ameliyattan sonrası 2 gün ile 15 gün arasında meydana gelen kanamadır.
Anestezi İlaçlarından Kaynaklanan Komplikasyonlar
Bu operasyonun genel anestezi altında gerçekleştirildiğini belirtmiştir, anestezide kullanılan ilaçlar da kendi içerisinde komplikasyon riski barındırır. Mide bulantısı, kusma, baş ağrısı gibi sıkıntıları örnek gösterebiliriz.
Bademcik Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Her hastada bademcik ameliyatı sonrası iyileşme süresi değişebiliyor ve bu sürecin çoğu zaman ağrılı olduğunu da eklemek gerekir. Boğaz bölgesinde ağrı olmasına kimi zaman hafif düzeyde şişlik de eşlik eder. Ağrının boyundan çeneye ve kulaklara doğru yayılabildiğini de söyleyebiliriz. Bu nedenle hastaların ameliyattan sonraki üç gün boyunca olabildiğince dinlenmeleri önerilir. Çalışma hayatına 3 gün ara vermekte fayda olacaktır.
Ayrıca iyileşme döneminde boğazın nemli kalması büyük bir önem taşır. Az az olacak şekilde gün içerisinde mutlaka su içilmelidir. Hastaların ameliyattan sonra dondurma ya da buzlu yiyecek tüketmeleri önerilir. Boğaz bölgesi operasyondan sonra hassastır ve bu nedenle acı ya da baharatlı yiyecekleri tüketmekten uzak durulmalıdır. Doktorun reçete ettiği ilaçların düzenli kullanılması, ağrı kesici ilacın ise sadece ağrı olduğunda kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Ameliyattan sonraki ilk birkaç hafta hastanın gece uykusunda horlamasının normal olduğunu belirtelim. Şayet yüksek vücut ateşi, boğazda durmayan bir kanama olması gibi sıkıntılar yaşanırsa mutlaka doktora bilgi verilmelidir. Hastaların çok büyük bir bölümü ameliyattan yaklaşık 2 hafta sonrasında normal yaşamlarına geri dönerler.
Bademcik Ameliyatı Sonrası
İleri yaşta bademcik ameliyatı yapılabilmesi için ameliyata engel bir sağlık sorununuzun bulunmuyor olması gerekir. Ameliyattan sonra klinik istirahate ya da uzun süreli bir ev istirahatine gerek olmaz. Herhangi bir sorun olmadığı müddetçe hasta aynı gün taburcu edilir ve evine dönebilir. Evde ise birkaç gün dinlenilmesi tavsiye edilir. Operasyonun ardından birkaç hafta sürebilecek hafif ağrıların olması ise tıbben normal kabul edilen bir durumdur. Bademcik ameliyatlarında ağrı yetişkinlerde, çocuklara nazaran biraz daha fazla olabiliyor.
Bu arada operasyonun ardından birkaç saat yeme içme yasağı bulunuyor. Sonrasında bol miktarda sıvı alımı önerilir. İlk günlerde olabildiğince yumuşak, boğazı tahriş etmeyecek ve soğuk yiyeceklerin tüketilmesinde fayda olacaktır. Yaklaşık 10 gün boyuna özellikle gıdaları yutarken ağrı hissedilebilir. Aynı zamanda bu süreç boyunca sıcak ve asitli içeceklerden uzak durmanız da gerekiyor. Son olarak bademcik ameliyatı sonrasında seste hafif değişimler olabilir ve bu durumda endişe duymanıza gerek yok. Çünkü sesteki değişiklikler ses tellerinin zarar gördüğü anlamına gelmiyor.
İlgini çekebilir –> Boğaz ağrısı
Bademcik Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Hastaların bademcik ameliyatı sonrasında beslenme konusuna dikkat etmeleri gerekir. Operasyon sonrasında dondurma ya da buzlu gıdalar tüketilmesi önerilir ve bunun nedeni boğazın rahatlamasını sağlamaktır. Olabildiğince soğuk ve yumuşak gıdaların tüketilmesine önem verilmelidir. Katı gıdaların tüketiminden ise bir süre kaçınılmalıdır.
Hatta sadece yumuşak ve soğuk gıdalar tüketilmesi, hastaların ameliyat sonrasında ilk günlerini çok daha rahat atlatmalarına yardımcı olur. Katı gıdalar ise boğazda tahrişe neden olabilir. Bu da hastaların acı duymasına yol açar. Hastalar bademcik ameliyatının ardından doktoruna da danışmak kaydıyla aşağıda sıraladığımız gıdaları güvenle tüketebilir.
- Meyve suyu
- Ilık çay
- Soğuk ya da oda ısısında su
- Sütlü tatlılar
- Puding
- Omlet
- Et suyu
- Sebze püresi çeşitleri
- Meyve püresi çeşitleri
- Yoğurt
- Ayran
Bademcik Ameliyatı Acır mı?
Operasyon öncesince hastaya anestezi uygulaması yapıldığından bademcik ameliyatı sırasında hastanın acı ya da sızı hissetmesi asla mümkün olamaz. Ancak operasyondan sonra hafif ağrıların olması beklenen bir durumdur. Doktorunuz tarafından reçete edilen ağrı kesici ilaçların kullanımı ile bu ağrıların da kontrol altına alınmasını sağlayabilirsiniz.
Bir süre sonrasında ağrı sadece yutkunma esnasında meydana gelir ve zamanla tamamen ortadan kalkar. Bademcik iltihaplanması durumunda hastaların yaşadıkları boğaz ağrısı çok daha üst düzeyde olabiliyor. Daimi olarak böyle bir ağrı yaşamak yerine doktor tarafından yapılan ameliyat önerisini dikkate almanız daha doğru bir seçenektir.
Bu arada hastaların sıklıkla merak ettikleri konulardan biri de ameliyat sonrasında vücudun bağışıklık sisteminin zayıflayıp zayıflamadığıdır. Ancak bu operasyon söz konusu probleme neden olmaz. Bademciklerin alınmasının ardından daha önce bademciklerin üstlendiği görevi boğazda bulunan lenfoid organlar üstlenir. Bu nedenle vücudun bağışıklık sistemi bu operasyon nedeniyle olumsuz etkilenmez.
Bademcik Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Bademciklerin gömülü olduğu bölgeden ayrılarak çıkarılması prosedürüne dayanan bademcik ameliyatı süresi 30 dakika ile 60 dakika arasında değişir. Ancak ameliyata hazırlık, anestezi uygulaması gibi nedenlerle toplam operasyon süresinin 1,5 saate kadar uzayabileceği bilgisini de aktaralım. Bademciklerin sadece bir bölümünün alınması gerektiğinde de operasyon süresinde değişim olabilir. Doktorunuz ameliyat öncesinde süre hakkında da tarafınıza bilgi aktaracaktır.
Bademcik Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Günümüzde bademcik ameliyatı pek çok farklı teknik ile gerçekleştirilebiliyor. Hangi tekniğin uygulandığı ise ameliyat süresinde belirleyici olan unsurlardan biridir. Bu nedenle her ameliyatın süresi aynı olmaz ve çoğunlukla bu sürenin de yardım saat ile 45 dakika arasında değiştiğini belirtebiliriz.
Bademcik Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?
İyileşme süresi kişiden kişiye değişebiliyor ama genellikle bu sürenin 10 gün dolaylarında olduğunu söyleyebiliriz. Hastaların büyük bölümü bademcik ameliyatı sonrasında 10 gün geçmesinin ardından normal yaşamlarına geri dönerler. Ameliyatta uygulanan tekniğe ya da kişinin doku yapısına bağlı olarak bu süre biraz daha uzun olabilir.
Bademcik Ameliyatında Dikiş Var Mı?
Genellikle bademcik ameliyatı sonrasında dikiş atılmaz. Sadece ender durumlarda, hastanın bademcik dokularının kesi ile çıkarıldığı bölgeye dikiş atılabilir ve bunun nedeni de kanamanın kontrol altına alınmalıdır. Atılan dikiş sayısı da 1 ya da 2 adettir. Dikişlerin hastayı rahatsız etmediğini de ekleyelim.
Bademcik Ameliyatı İçin Yaş Sınırı Nedir?
Hastalara bademcik ameliyatı uygulanabilmesi için mutlaka en az 3 yaşında olunması gerekir. Ancak ender durumlarda daha erken dönemde de ameliyat yapılabilir. Bir üst yaş sınırı ise bulunmuyor, hastanın genel sağlık durumunun uygun olması ve ameliyata engel bir sağlık sorununun olmaması halinde işlem gerçekleştirilebilir.
Bademcik Ameliyatı Ağrılı Mıdır?
Hastalarda bademcik ameliyatı sonrasında ağrı meydana gelebilir. Ağrının seviyesi ise kişiye göre değişebilir. Çocuklar, iyileşme dönemini yetişkinlere nazaran daha kolay atlatırlar. Ayrıca ağrının gün geçtikçe azalarak kendiliğinden geçtiğini de belirtelim.
Bademciklerin Alınması Bağışıklık Sistemini Etkiler Mi?
Sıklıkla gündeme gelen konulardan biri de bademcik ameliyatı nedeniyle bağışıklık sisteminin etkilenip etkilenmediği oluyor. Bu operasyonun immün sistemi üzerinde negatif bir etkisi olmaz. Boğaz bölgesinde bademciklere benzer nitelikte olan farklı lenfoid dokuların da olduğunu unutmamalısınız. Dolayısıyla bademciklerin üstlendiği görevi yerine getiren farklı dokular da vücutta mevcuttur.
Aynı zamanda yapılan bilimsel çalışmalarda, bademcik ameliyatının vücudun bağışıklık sistemini zayıflattığı ya da vücudun savunma sistemine zarar verdiği yönünde bir bulguya rastlanmadı. Halk arasında böyle bir inanış olsa da bilimsel açıdan bu konu ele alındığında söz konusu inanışların doğru olmadığı anlaşılıyor. Ayrıca ameliyat olunmaması halinde ve bademciklerde iltihaplanma sıklıkla meydana gelmeye devam ederse vücut bu tablodan daha fazla zarar görecektir.
Yetişkinlerde Bademcik Ameliyatı Zor Mudur?
Ameliyat sırasında ağrı hissedilmesi mümkün olmaz çünkü bademcik ameliyatı esnasında genel anestezi uygulanır. Fakat ameliyat sonrasında bir miktar ağrı olur ve bu da hastaları az da olsa zorlayabilir. Doktorunuz mutlaka ağrı kesici ilaç reçete edecektir, ilacın ağrının kontrol altına alınmasını sağlayabildiğini ekleyelim. Beslenme konusunda hafif zorluklar yaşanabilir. Ancak bu zorluklar hastaların bademcik iltihaplanması yaşadıkları dönemde daha yoğun hissedilir. Dolayısıyla sıklıkla iltihaplanma sorunu ile baş etmeye çalışmak yerine sadece tek bir iyileşme dönemi zorluklarına katlanmak daha doğru olacaktır.
30 Yaşında Bademcik Ameliyatı Olunur Mu?
Çoğunlukla tonsillektomi çocuklarda 10 yaşına kadar yapılıyor. Ancak yetişkinlere de bu operasyonun uygulanabileceğini belirtelim. Çok sık atak yaşayan ve 20’li yaşlarda olan kişilerde de rahatlıkla bademcik ameliyatı uygulanabilir. 30 yaş üzerinde olan bireylerde ise sık ataklar yaşanması enderdir. Ancak yine de bir zorunluluk olması halinde operasyonun yapılmasına herhangi bir sakınca bulunmaz. Yaşın ilerlemiş olması, ameliyatın sorunsuz bir biçimde tamamlanmasının önünde engel değildir.
İlk olarak yetişkinlik döneminde de bademciklerin vücudun önemli bir savunma sistemi olduğunu belirtelim. Fakat sıklıkla iltihaplanmaları da ciddi sıkıntıları beraberinde getiriyor. Genellikle çocukluk döneminde sık yaşanan bademcik iltihaplanması, yaş ilerledikçe azalır. Fakat bu durum her birey için geçerli değildir.
Kimi zaman bademcik iltihaplanması yetişkinlerde, 30’lu yaşlarda da sık yaşanıyor ve bu da bademcik fonksiyonlarında bozulmalara neden olduğundan tonsillektomi uygulanması gerekebiliyor. Hatta bademcikler bazı kişilerde enfeksiyonun direkt baş kaynağı bile olabiliyor.
Hangi durumlarda bademciklerin alınması gerekir sorusunun yanıtını kısa bir liste halinde aktarabiliriz:
- Sıklıkla bademcik iltihaplanması sorununun yaşanması
- Bademcikten kaynaklı uyku apnesi sorununun yaşanması
- Bademcik apsesinin meydana gelmesi
- Kötü huylu bademcik tümörünün meydana gelmesi
- Bademciklerin çene yapısını bozacak kadar büyümüş olması
- Bademcikten kaynaklı yutma sorunlarının yaşanması
- Bademcik iltihabının lenf bezlerinde şişmeye neden olması
5 Yaşında Bademcik Ameliyatı Olunur Mu?
Kimi zaman aileler bademcik ameliyatı için çocuklarının yaşının çok küçük olduğunu düşünebiliyor. Ancak doktorlar zorunlu olmadığı sürece ameliyat önerisinde bulunmaz. 5 yaşında olan çocuklarda eğer gerek görülürse bademcik operasyonu yapılabilir. Ameliyatı gerektirecek kadar önemli problemlerin yaşanıyor olması durumunda, çocuğun yaşının büyümesini beklemek, daha fazla zarar görmesine neden olabilir. Dolayısıyla operasyonun gerekmesi halinde beklemek doğru bir karar olmayacaktır. Çocuğun genel durumunun ameliyata uygun olması halinde 5 yaşında tonsillektomi yapılabilir.
Merak edenler için –> Geniz eti ameliyatı
Ameliyat Hangi Yöntemle Yapılıyor?
Çok sayıda farklı yöntem ile bademcik ameliyatı gerçekleştirilebilir. Bu yöntemleri hemen sıralayalım.
Soğuk Bıçak Metodu
Total tonsillektomi tercih edildiğinde sık uygulanan bir metot olduğunu söyleyebiliriz. Tonsil kapsülü ile civarındaki dokular kesi ile ayrılır. Bademciğin en alt kısmı da tonsil snare ile kesilir ve bademcik vücuttan tahliye edilir. Meydana gelen kanama ise bağlama ya da koter ile kontrol altına alınır ve operasyon tamamlanır.
Harmonik Bıçak Yöntemi
Bu yöntem ekstrakapsüler tonsillektomide devreye girer ve ultrasonik enerji yardımıyla gerçekleştirilir. Uygulanan vibrasyon enerjinin dokuya transfer edilmesini sağlar ve böylelikle aynı anda kesme ve bağlama işlemleri gerçekleştirilir. Harmonik bıçak yönteminin sağladığı avantaj ise ekstra bir bağlama yönteminin uygulanmasına gerek bırakmamasıdır.
Bipolar Radyofrekans Ablasyon Yöntemi
Plazma bıçak yöntemi adıyla da bilinen bu metot, ekstrakapsüler veya intrakapsüler tonsillektomide tercih edilir. İletken tuzlu su solüsyonu iyonize plazma tabakasına dönüşür. Bu da minimum düzeyde enerji transferini sağlar ve haliyle doku hasarı da daha az olur.
Argon Plazma Yöntemi
Bu yöntemin koagülasyon ise koblasyonun monopolar formu olduğunu söyleyebiliriz ve elektrik akımının iletilmesi amacıyla tuzlu su solüsyonu yerine iyonize argon gazı kullanılır, yöntem de adını buradan alır.
Mikrodebrider Yöntemi
Bademcik ameliyatlarında kullanılan yöntemlerden biri olan bu teknikte, ucunda dönen bir keskin uç bulunan alet devreye girer. Bir ucu daimi olarak vakum yapar ve bademcik dokuları parça parça alınır.
Termal Welding Yöntemi
Dokuların termal enerji ve basınç ile diseke edildiği bir yöntemdir. Bu metot tercih edildiğinde kesme ile koagülasyon işleminin eşzamanlı olarak yapıldığını belirtelim. Kullanılan cihaz operasyon esnasında kesilen damarın iki ucunu da kapatır.
Elektrokoter Yöntemi
Elektrik akımı yardımıyla dokuların denatüre edilmesi prosedürüdür. Hem monopolar hem de bipolar biçimde uygulanması mümkün olur. Kullanılan cihazın ucunda oluşan ısı 400 derece ile 600 derece arasına ulaşabilir. Üstelik bu ısı ile doku kesilir ve aynı zamanda kan damarları tıkanır.
Lazer Yöntemi
Bademcik ameliyatında oldukça sık kullanılan bir metottur. Cerrah tarafından karbondioksit lazer, potasyum titanil fosfat lazer ve kontakt diot lazer tercih edilebilir.
Bademcik Ameliyatı Sonrası Kanama Olur Mu?
Hangi yöntemle bademcik ameliyatı operasyonunun gerçekleştirildiğine bağlı olarak kanama riski mevcuttur. Ameliyatı takiben ilk 24 saat içerisinde bu riskin daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Ağız içerisine sürekli taze kan gelmesi ya da koyu renkli olan pıhtı kusulması gibi durumlarda hiç beklemeden doktorunuza başvurmanız büyük önem taşır. Bademcik ameliyatına dair merak ettiğiniz diğer konuları ve soruları yorum bölümüne yazabilirsiniz.
Bilgin olsun –> Farenjit
Dış kaynaklar:
https://kidshealth.org/en/parents/tonsil.html
Detaylı bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz.
Tel: 0505 581 19 45
Mail: [email protected]
