Koku kaybı anosmi olarak adlandırılır ve pek çok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Sadece hafif kokuları alamama şeklinde olabildiği gibi keskin kokuları dahi alamama formunda da seyredebilir. Koku kaybı için hangi doktora gidilir sorusunun yanıtı Kulak Burun Boğaz uzmanlarıdır. Halk arasında koku körlüğü olarak da bilinen koku ile alakalı bozukluklar sadece kokuları alamama şeklinde değildir. Bazı kokuların olduğundan farklı alınması da özellikle koronavirüs salgınından sonra daha sık karşılaşılan bir tablo haline geldi. Kokuları olduğundan farklı almak parosmi olarak adlandırılır.
Koku bozukluklarından biri de kakosmidir ve bu da özellikle gıdaların kokusunun çürümüş olarak hissedilmesi şeklinde seyreder. Bu içeriğimizde ise koku alamama yani koku kaybıyla ilgili olarak merak edilen tüm konulara açıklık getireceğiz. Koku alamamanın tedavisi var mı, kaç gün sürer, kendi kendine geçer mi gibi sık sorulan soruların yanıtlarından önce bu probleminin nedenini ele alalım.
Yazı İçeriği
Nasıl Koku Alınır?
Koku alamama konusunu daha iyi anlamak için nasıl koku alındığını bilmek gerekir. Havada bulunan moleküller arasında koku ile ilgili olanlar da vardır. Bu moleküller solunum esnasında buruna çekilir. Burun bölgesinde koku alma reseptörlerinin olduğu bir bölge vardır ve bu bölgede sinir uçları da bulunur. Havadaki kokuyla ilgili moleküller buruna girdiğinde enzimatik reaksiyon ile çözülür. Sinir uçları kokuyu algılar ve aktive olarak beyne iletir. Elektriksel iletim ile beyinde koku ayrıştırılır ve neye ait olduğu belirlenir. Ancak koku kaybı söz konusu olduğunda tüm bu süreçte sıkıntı yaşanır.
Koku Kaybı Neden Olur?
Öncelikle koku kaybı probleminin iki şekilde yaşanan bir sorun olduğunu belirtelim. Bunların ilki iletim tipiyle ilgilidir. Yani koku moleküllerinin iletilmesini önleyebilen bir problemin mevcudiyetidir. Bu durum, iletim tipi anosmi olarak adlandırılır ve nedenleri de şöyledir:
- Nazal polip yanı burun etlerinin şişmesi, burnu tıkaması ve neticesinde de koku alamama sorununun ortaya çıkmasıdır. Nazal polip tedavisi ile bu sorun ortadan kaldırılabilir.
- İleri seviyede burun eğriliği de nedenlerden bir diğeridir. Burunda aşırı eğrilik olması tek başına koku kaybına neden olabiliyor. Ancak tedavisi mümkündür; eğriliğin düzeltilmesi ile sorun da ortadan kaldırılır.
- Grip, nezle gibi bazı üst solunum yolu hastalıkları burunda tıkanıklık olmasını beraberinde getirir. Bu da koku moleküllerinin reseptörlere ulaşmasını önler ve koku alamama durumu yaşanır.
- Bazı virüsler sinirleri de etkiler ve bu nedene virüs kaynaklı hastalıklar da koku kaybının nedenlerinden biridir.
- Tütün ürünleri, nargile ve yasaklı madde kullanımının iletim tipi koku alamamaya yol açtığını da eklemek gerekir.
Sensörnöral tipi anosmi nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Beyinde tümör olması
- Kafa tabanında kırıklar olması
- Hormonal kaynaklı bazı hastalıklar
- Alzheimer hastalığı
- Epilepsi hastalığı
- Parkinson
- Bazı beyin operasyonları geçirmiş olmak
- Beyin anevrizması
Bir kıyaslama yapıldığında iletim tipi koku kaybı durumunun daha tedavi edilebilir olduğunu söyleyebiliriz. Sensörnöral tipi anosmide çoğunlukla tedavi ile başarılı bir sonuç alınamıyor. Ancak bu da tüm hastalar için geçerli değildir. Doktorunuz sorunun kaynağını net bir biçimde tespit ettikten sonra tedavi seçenekleri ve tedavi başarısı olasılıkları gibi konularda tarafınıza bilgi iletecektir.
Koku Kaybı Tedavisi
Hastada koku kaybı nedeninin tespit edilmesi ve bu nedenin ortadan kaldırılması, koku alamama tedavisi olarak değerlendirilebilir. Sadece koku alma duyusunu geri getirmeye yönelik bir tedavi yoktur. Koku kaybına yol açan unsur ya da unsurların belirlenerek giderilmesi durumunda bu problemin de giderilmesi sağlanmış olur.
Koku Kaybı Ne Kadar Sürer?
Hastalıktan kaynaklanan koku kaybı genellikle rahatsızlığın 4. Gününde başlıyor. 9 – 10 gün boyunca devam ediyor. 1 ay sonrasında ise düzelmeye başlıyor. Ancak daha önce de değindiğimiz gibi bu süreden daha uzun devam etmesi de mümkündür.
Koku Kaybı Geri Gelir mi?
En sık sorulan sorulardan biri de koku kaybı geri gelir mi şeklindedir ancak her hasta için bu soruya net bir yanıt vermek mümkün olmaz. Koku alamama sorununun kaynağına bağlı olarak geri gelmesi olasılığı değişiyor. Günde birkaç defa koku egzersizi yapılmasında fayda olacaktır. Uzun süren koku alamama durumunda ise mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Koku Alamama Tedavisi Var mı?
Çoğunlukla koku kaybı durumunda ameliyat yapılır mı konusu da merak ediliyor. Ameliyat her hastada uygulanan bir tedavi değildir ve aynı zamanda son çare olarak düşünülür. Her koku alamama sorununda hemen cerrahi müdahale yapılmaz. Bu problemin tedavisinde ise alerji ilaçları burun spreyleri kullanımı gibi prosedürler uygulanır. Viral ya da bakteriyel enfeksiyon durumunda ise ilaç ile tedavi yapılır ve böylece koku kaybı şikayetinin de ortadan kaldırılması amaçlanır.
Koku Kaybı Olmaması İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Bazı önlemler alarak koku kaybı olması riskini azaltmak mümkündür. Dikkat edilmesi gerekenlere şu örnekleri verebiliriz:
- Soğuk algınlığı, grip, nezle ve benzeri enfeksiyon hastalıkları durumunda mutlaka medikal tedavinin uygulanmasını sağlayın.
- Burun bölgesini sürekli olarak temiz tutun.
- Burnu tahriş edebilecek davranışlardan kaçının.
- Aşırı tozlu ortamlarda, havada yoğun partikülün bulunduğu ortamlarda maske kullanın.
Koku Kaybı Nasıl Geri Getirilir?
Öncelikle koku kaybı bitkisel tedavisi var mı sorusunu yanıtlamak gerekiyor. Bu problemi giderebilecek bir bitkisel tedavi yoktur. Bitki kürlerinin içilmesi, koklanması gibi yöntemler ile koku kaybını geri getirmek mümkün olmaz. Bunun için sadece doktor tarafından önerilen bazı egzersizlerin yapılması gerekir. Tüm duyular gibi koku alma da yönlendirilebilir, güçlendirilebilir ve çalıştırılabilir. Bunun için egzersizler yapılması önerilir. Elbette uygulanan egzersizler ile her durumda kokuyu geri getirmek mümkün olmayabiliyor. Sadece bazı hastalar için işe yarayan bir yöntem olduğunu ekleyelim.
İlginizi çekebilir –> Sinüzit ameliyatı
Grip Olunca Neden Koku Kaybı Oluşur?
Gribin yanı sıra nezle gibi pek çok üst solunum yolu hastalıklar koku kaybı nedeni olabiliyor. Genellikle geçici olsa da bazı kişilerde bu sorun kalıcı hale de gelebiliyor. Burunda koku almayı sağlayan olfaktör mukoza bölgesinde kılcallar vardır. Bunlar çok incedir ve yüzeye de oldukça yakındır. Enfeksiyon durumunda beklenmedik bir tepki vererek kendilerini kapatabiliyorlar. Bu nedenle koku alamama yani anosmi durumu ortaya çıkabiliyor. Ender durumlarda enfeksiyondan kaynaklı olarak söz konusu sinir uçları hasar görebiliyor.
Eğer bu sinirlerde hasar meydana gelirse koku alamama kalıcı oluyor. Çoğunlukla sinir uçlarındaki hasar 1 ay gibi bir sürede kendini onarır. Bazı kişilerde bu süre 6 aya hatta 1 yıla kadar uzayabilir. Şayet 1 yıl sonunda halen koku alamama söz konusu ise problemin kalıcı olma ihtimali yüksektir.
Merak edenler için –> Alerjik nezle
Koku Kaybı Egzersizleri Nasıl Yapılır?
Anosmi durumunu gidermek için uygulanabilen egzersizler son derece kolaydır. Hastalarda koku kaybı durumunda uygulanan bu egzersizler, koku rehabilitasyonu olarak da adlandırılıyor. Kimi zaman viral enfeksiyonlardan sonra meydana gelen koku kaybının daha hızlı giderilmesi için de bu yöntemin uygulanabildiğini ekleyelim. Egzersizde temel amaç ise koku sinirini uyarmak oluyor. Kahve, lavanta, mentol gibi keskin olan kokuların belirli aralıklarla koklanmasını kapsayan bir egzersizdir. Günde sadece birkaç kez uygulanması yeterli oluyor. Koku alamama sorunu hakkında sorularınızı ve merak ettiğini diğer konuları yorum bölümüne yazabilirsiniz.
Bilginiz olsun –> Burun estetiği
Detaylı bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz.
Tel: 0505 581 19 45
Mail: [email protected]
