Ses kısıklığı çok sayıda kişinin ara ara yaşayabildiği bir problemdir. Kimi zaman sadece ses tellerinin aşırı kullanılmasından kaynaklanabildiği gibi kimi zaman da bazı hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkar. Özellikle ses tellerinde hasar oluşması, ses kısıklığının nedenlerinden biridir. Seste kabalaşma, kalınlaşma gibi sorunlar da yaşanabilir. Uygun tedavi prosedürü ile ortadan kaldırılabilen bir problem olduğunu da eklemek gerekir.
Hangi durumlarda seste kısılma olduğunu, tedavileri ve merak edilen diğer tüm detayları ele alacağız. Ancak öncesinde ses kısıklığına nelerin iyi geldiği konusuna odaklanalım.
Yazı İçeriği
Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir?
Uzun süre devam eden ses kısıklığı durumunda mutlaka doktora başvurulması gerekir. Bunun dışında evde uygulanabilecek bazı yöntemler bu sorunla mücadelenize destek olabilir.
Ilık ve tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz. Günde birkaç defa gargara yapmanız halinde boğazda ve ses tellerinde bir rahatlama olacaktır. Soluduğunuz havanın nemli olması son derece önemlidir. Bu nedenle olabildiğince bulunduğunuz ortamdaki havanın nemli olmasını sağlamalısınız. Pastil kullanımı da ses kısıklığına ne iyi gelir sorusunun yanıtlarından biridir. Suya sirke ve bal ekleyerek içmek de seçeneklerden bir diğeridir. Dilerseniz suya bal ve limon ekleyerek de içebilirsiniz.
Ani Ses Kısıklığı Neden Olur?
Sesin oluşması için havanın gırtlaktaki ses tellerine çarpması gerekiyor. Hava ses tellerine çarptığında titreşir ve bu sayede ses oluşur. Ani bir şekilde ses kısıklığı oluşması ise pek çok nedenden kaynaklanabilir. Oldukça yaygın görülen seste kısılma nedenlerine şu örnekleri verebiliriz:
Soğuk Algınlığı
Özellikle kış mevsiminde soğuk algınlığının pek çok kişinin yaşadığı bir rahatsızlık olduğunu belirtmeliyiz. Bazen bu hastalık boğazda iltihaplanmayı da beraberinde getirebilir. Bu da ses tellerindeki titreşimi bozarak seste kısılmaya yol açar. Çoğu zaman soğuk algınlığı iyileştiğinde ve iltihaplanma geçtiğinde sesteki kısılma da kendiliğinden düzelir.
Sesi Aşırı Düzeyde Kullanmak
Çok uzun süre konuşmak ya da bağırmak da seste kısılma nedenlerinden biridir. Konuşma ve bağırma sırasında pek çok kas kullanılıyor. Boğazda bulunan kasların uzun süre kullanılması ise hafif düzeyde hasar görmelerine neden olabiliyor. Bu da söz konusu soruna sebebiyet veriyor. Aynı zamanda yanlış ses tekniklerinin kullanılmasının da buna neden olduğunu belirtebiliriz. Şarkı söylerken sesi çok zorlamak gibi unsurlar buna örnek gösterilebilir.
Tütün Ürünleri Kullanımı
Tütün ürünleri kullanmak seste kısılma olmasının en temel nedenlerinden biridir. Pasif içicilik dahi buna neden olabilir. Yapılan bazı araştırmalar tütün ürünleri kullanan kişilerde bu sorunun görülme olasılığının 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. Tütün ürünleri kullanımı kalıcı olarak ses kısıklığına da yol açabilir.
Alerji
Alerji durumundan ses telleri kolaylıkla etkilenebilir. Çoğu zaman burun akıntısı, gözlerde yaşarma gibi semptomlarla kendini belli eden alerjiye ses kısıklığının da eşlik ettiğini söyleyebiliriz. Bazı kişilerde alerjiden kaynaklı olarak ses tellerinde şişmeler de meydana gelebiliyor. Bununla birlikte mukus salgısı burundan boğaza doğru ilerleyebiliyor ve ses tellerini olumsuz etkileyebiliyor. Aksırma ya da öksürme gibi boğazı temizlemeye yönelik davranışlar da benzer bir etkide bulunuyor.
Larenjit
En yaygın ses kısıklığı nedenlerinden biri larenjittir. Gırtlak bölgesinde iltihaplanma meydana gelmesi olarak açıklanabilecek olan bu durum, sık karşılaşılan bir tablodur. Larenjitin akut olabildiği gibi kronik de olabildiğini ekleyelim. Çoğunlukla oldukça ani bir şekilde ses kısıklığına neden olur. Grip ya da üst solunum yolu enfeksiyonları ise larenjitin başlıca oluşum nedenleridir. Sesin yanlış kullanımı, aşırı düzeyde alkol kullanımı ya da kimyasal gazların solunması gibi nedenlerin de buna neden olabildiğini eklemek gerekir.
GERH (Gastroözofagial Reflü Hastalığı)
Bilindiği gibi reflü hastalığında en sık yaşanan şikayetlerden biri midede ekşime olmasıdır. Reflü, asitli olan mide içeriğinin boğaza gelmesine de neden olabiliyor. Elbette bu durum, boğazdaki ses tellerinin olumsuz etkilenmesi anlamına geliyor. Asitli mide içeriği ile temas eden ses telleri hasar görüyor ve haliyle ses kısılmalarına da neden olabiliyor.
Nodül, Polip ve Kist
Ses tellerinde kimi zaman iyi huylu olan kitleler oluşabilir. Bu yapıların nedeni halen bilinemiyor ancak sesin aşırı düzeyde kullanılmasından kaynaklanabildiği oldukça güçlü bir teoridir. Nodül, ses tellerinin ortasında oluşur ve nasıra benzer. Çoğunlukla ses tellerinin dinlendirilmesiyle ortadan kalkar. Polipler ise ses tellerinin bir kanalında meydana gelir ve biçimleri ya da ebatları değişebilir. Polipler kendiliğinden geçmediği için çıkarılmaları gerekebilir. Kist ise içi sıvı dolu olan yapılardır. Eğer seste ciddi bir bozulmaya neden oluyorsa cerrahi yöntemle çıkarılmaları gerekebilir.
Romatoid Artrit
Eklemlerde şişme, sertlik ve ağrı ile kendini belli eden otoimmün bir hastalık olan romatoid artrit rahatsızlığı hastaların bazılarında ses problemlerine de yol açabiliyor. Bu hastalığa sahip olan kişilerin 3’te 1’inde ses ile alakalı sorunlar da yaşanıyor. Sebebi ise boğazdaki ses eklemlerinin bu hastalıktan etkileniyor olmasıdır.
Tiroit
Tiroit bezi ile ilgili olan sorunların ses tellerini de etkilediğini belirtmeliyiz. Bu bezler tarafından salgılanan hormonların vücut için işlevi son derece önemlidir. Eğer tiroit bezinin çalışmasıyla alakalı sorunlar yaşanıyorsa gırtlak bölgesi bundan olumsuz etkilenebilir. Öksürük gibi çeşitli sorunlar ise seste kısılmayı beraberinde getirebilir.
Gırtlak Kanseri
Ses kısıklığının uzun sürmesi, kanser belirtisi olabilir ve larenks yani gırtlak kanseri şüphesi doğabilir. Kulakta ağrı, yutma sırasında ağrı hissedilmesi, solunumda güçlük çekme, boğazda ele gelen bazı kitlelerin olması da gırtlak kanseri belirtileri arasında yer alır. Gırtlak kanserinde de erken tanı önemli olduğundan uzun süreli ses kısıklığında mutlaka doktora başvurulması gerekir.
Bazı Nörolojik Hastalıklar
Parkinson gibi vücudun sinir sistemini etkileyen bazı nörolojik rahatsızlıkların ses tellerini de etkileyebildiğini belirtelim. Dolayısıyla ses kısıklığının nedenleri arasında nörolojik hastalıklar da bulunuyor.
Ses Kısıklığı Nasıl Tedavi Edilir?
Çeşitli durumlardan ya da hastalıklardan kaynaklı olarak ses kısıklığı problemi ortaya çıkabiliyor. Kimi zaman kısa süreli olan bu sorun kimi zaman uzun süre devam edebiliyor. Uygulanan tedavileri ise genel olarak 4 başlık altında toplamak mümkündür.
Davranışsal Tedaviler
Bu tedavide kişinin sesini dinlendirmesi ve ses tellerine iyi gelecek davranışları yapması gerekir. Aynı zamanda ses telleri için kötü olan davranışlardan da uzak durması istenir.
Medikal Tedavi
Medikal tedavi ise ilaç kullanımı şeklindedir. Seste kısıklığa neden olan unsuru ortadan kaldırmaya yönelik olarak ilaç kullanımı uygulanır. İlaç ağızdan alınabildiği gibi damar yolu ile ya da bölgesel biçimde hava yolu ile alınabilir.
Ses Terapisi
Ses bozukluğunun tedavi edilmesini kapsayan bir terapidir. Sesin olumsuz etkenlere karşı daha dirençli olması hedeflenir.
Cerrahi Tedavi
Ender durumlarda uygulanan bir tedavi prosedürüdür. Özellikle ses kısıklığına neden olabilen kitlelerin mevcudiyeti halinde tercih edilir.
Ses Kısıklığı Nasıl Geçer?
Eğer bir rahatsızlıktan kaynaklı olarak ses kısıklığı yaşanıyorsa öncelikle hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Tedavi de altta yatan unsurun ortadan kaldırılması amaçlanır. Elbette ses tellerinin istirahat etmesi de önemlidir ve bu nedenle hastaların olabildiğince konuşmaması, ses tellerini kullanmaması tavsiye edilir. Bol miktarda sıvı alımı da ses kısıklığının giderilmesinde etkili olan unsurlardan biridir.
Eğer sesteki bu sorun enfeksiyondan kaynaklanıyorsa mutlaka antibiyotik ilaç kullanımı gerekir. Boğazdaki iltihaplanmanın ortadan kaldırılmasıyla beraber ses kısıklığının da kendiliğinden geçmesi mümkün olacaktır. Ancak iltihaplanma tamamen ortadan kalkana kadar sesteki kısıklık da devam edebilir. Kafein içerikli olan içeceklerden uzak durulması ve asitli gıdaların tüketilmemesi de önemlidir. Aynı zamanda alkol kullanımından da uzak durulmalıdır.
Ilık duş almak ve nemli hava solumak da ses kısıklığının giderilmesinde etkili olabiliyor. Kuru havada solunum yaşanan sıkıntının artmasına neden olabilir. Dolayısıyla sürekli bulunulan ortamın nemlendirilmesi gerekir. Kış mevsiminde kalorifer ortam havasının kurumasına neden olur. Kalorifer üzerine ıslak bir havlu atmak ise ortamın yeniden neme kavuşmasını sağlayacaktır. Sakız çiğnemek ya da pastil kullanmak da boğazın rahatlamasını sağlar. Özellikle ses kısıklığı ile birlikte boğazda tahriş de meydana geldiyse pastil kullanımı tercih edilebilir.
Alerjenlerden uzak kalmak da önemlidir çünkü çevredeki alerjenler ses kısıklığının daha üst noktaya ulaşmasına neden olabilir. Kişide öksürük sorununa yol açabilir ve sürekli öksürmek de ses tellerindeki hasarın artmasına yol açabilir.
Ses Kısıklığı Neyin Belirtisi?
Çok sayıda farklı unsurun ses kısıklığı problemine neden olabildiğini bilmelisiniz. Sadece tek bir unsur bu soruna yol açmaz. Toplumda ses kısıklığının yaşanmasının en yaygın nedenleri şu şekildedir:
- Alerjik reaksiyonlar
- Reflü sorunu
- Kanser
- Üst solunum yolu enfeksiyonu
- Kronik öksürük problemi
- Tütün ürünleri kullanımı
- Ses tellerinin aşırı oranda kullanılması
- Yemek borusunda yabancı cisim olması
- Kimyasal maddelerin boğaz ile teması
- Gırtlak çevresinde hasar oluşması
- Ses tellerinin hareketsiz kalması
Tüm bunların yanı sıra ses kısıklığının bazı önemli rahatsızlıkların belirtisi de olabileceği unutulmamalıdır. Bu hastalıklara şu örnekleri verebiliriz:
- Ses tellerinin hareketini sağlayan sinirlerin felç olması
- Bazı merkezi sinir sistemi hastalıkları
Gırtlak bölgesinde kötü huylu kitlelerin mevcut olması
Ses Kısıklığı Ne Kadar Sürede Geçer?
Soğuk algınlığı gibi nedenlerle meydana gelen ses kısıklığı çoğu zaman birkaç gün içerisinde geçmeye başlar. Bu süre ender durumlarda 1 haftayı bulabilir. Eğer bir haftadan daha uzun süre devam ediyorsa mutlaka kulak burun boğaz hekimine başvurmalı ve sesteki kısıklığın nedeninin araştırılmasını sağlamalısınız.
Ses Rahatsızlığına Yol Açan Problemin Tanısı Nasıl Konulur?
Öncelikle hastanın muayene olması ve öyküsünün alınması gerekir. Daha önce de değindiğimiz gibi ses kısıklığı pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Altta yatan unsurun belirlenmesi, tedavinin başlaması için gereklidir. Muayene esnasında doktorun ihtiyaç duyması halinde aşağıdaki analizler de yapılabilir:
- Videolaringostroboskopi,
- Fleksible fiberoptik endoskopi
- Akustik ses analizi
Muayene ve tetkikler sonucunda ses kısıklığının nedeni anlaşılabilir. Tanı konduktan sonra hastaya ve ses kısıklığının nedenine bağlı olarak en uygun tedavi prosedürü uygulanır.
Ses Kısıklığı Neden Olur?
Sesin üretilmesi psikomotor hareketin bir parçasıdır. Larinks olarak adlandırılan gırtlak bölgesinin yapısının aslında ses oluşturmaktan daha farklı olduğunu belirtmek gerekiyor. Gırtlak bölgesi her ne kadar ses kısıklığı nedir konusunda son derece önemli olsa da aslında temel işlevi bir kapakçık gibi çalışarak hava yolunun açık kalmasını sağlamaktır. Larinks bölgesi bir dizi kıkırdak dokudan oluşuyor. Bu dokular kaslar yardımı ile hareket ettirilebiliyor.
Sesin oluşumunun 3 ana yapı sayesinde meydana geldiğini de ses kısıklığı nedir konusunda açıklamak gerekiyor. Bu 3 ana yapı ses telleri, akciğerler ve dil, dudak, çene kasları gibi kas yapılarıdır. Bu yapılar arasında en önemli olanı ise vokal kodlar yani ses telleridir. Diğer ana yapılarda herhangi bir sorun meydana gelmemiş olsa bile ses tellerinde sorun olması ses kısıklığının oluşması için yeterlidir.
Ses tellerinin arasında glottis adı verilen boşluklar bulunur. Ses tellerinin birleşmesi esnasında ise bu boşluklar kapanır. Şayet glottis olarak adlandırılan bu boşluklar yetersiz oranda kapanırsa ses kısık bir şekilde çıkar. Genel olarak ses kısıklığı nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Asit reflü sorunu
- Tütün ürünleri kullanımı
- Kafeinli ve alkollü içeceklerin tüketilmesi
- Ses tellerini aşırı düzeyde kullanmak
- Alerjik reaksiyonlar
- Toksik maddelerin solunması
- Aşırı düzeyde öksürmek
- Gırtlak bölgesine darbe almak
Ses Kısıklığının Cerrahi Tedavisi
Fonomikrocerrahi, ses telleriyle ilgili iyi huylu hastalıklar için uygulanan ameliyatlardır. Mikroskop altında gerçekleştirilen ses teli ameliyatı öncesinde hastaya genel anestezi uygulanır. Ağız içerisinden uygulanan bu ameliyatın deneyimli bir cerrah tarafından uygulanması son derece önemlidir. Ameliyat süresi genellikle 1 saat kadardır ancak hastanın klinik bir probleminin olması durumunda ses kısıklığı için yapılan ameliyatın süresi uzun olabilir. Hastalar operasyondan sonra 3 – 7 gün kadar ses çıkarmamalı ve ses tellerini dinlendirmelidir. Bu süreç tam ses istirahati olarak adlandırılır.
Geçmeyen Ses Kısıklığı Neyin Habercisidir?
Geçmeyen ses kısıklığı pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Enfeksiyon ya da alerjik reaksiyonlar buna yol açabilir. Uzun süre yüksek sesle konuşma ya da bağırma gibi durumlarda ses kısıklığının uzun sürmesi mümkün olabiliyor. Nörolojik bozukluklar ya da bazı psikiyatrik hastalıklar, genetik sendromlar gibi daha farklı nedenlerle de bu sorunun yaşanabileceğini aktaralım. Bu arada guatr cerrahisi, kalp cerrahisi ya da göğüs cerrahisi sonrasında seste kısılma olabiliyor ve bu problem uzun süre devam edebiliyor. Elbette net bir tanı konabilmesi için mutlaka kulak burun boğaz alanında uzman bir hekime danışılması gerekiyor.
Uzun süre geçmeyen ses kısıklığının kanser belirtisi de olabileceğini eklemek gerekir. Bu sorunun başlangıcı, hastanın tütün ürünleri kullanıp kullanmadığı, uygulanan tedaviler ve bu tedavilerin başarısı gibi pek çok unsurun bunda etkili olduğunu da belirtmeliyiz. Dolayısıyla uzun süre geçmeyen ses kısıklığının mutlaka ciddiye alınması gerekir.
Merak edenler için –> Ses kalınlaştırma ameliyatı
Boğaz Tahrişi Ve Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir?
Çeşitli hastalıklar ya da ses tellerinin aşırı kullanılması durumunda ses kısıklığı ile birlikte boğazda tahriş de olabiliyor. Bu durumda uygulanabilecek yöntemlere bazı örnekler verebiliriz.
Tuzlu Su İle Gargara
Ağrı ve tahriş sorunu olan boğazın rahatlaması için ılık suya bir miktar tuz eklenebilir. Bu su ile gargara yapılması durumunda boğazın rahatlaması da mümkün olacaktır. Ancak gün içerisinde çok sık aralıklarla gargara yapmamaya özen göstermelisiniz.
Boğaz Pastilleri
Boğazdaki ağrı ve tahrişi azaltmak için üretilen boğaz pastilleri de istenen rahatlama etkisini yaratabilir. Öksürüğü azaltma ve boğazı nemlendirme gibi etkileri de olan pastillerin ses tellerini de rahatlatması mümkün olabiliyor.
Havayı Nemlendirme
Bulunduğunuz ortamda sürekli olarak soluduğunuz havayı nemlendirmeniz önemlidir. Havanın çok kuru olması boğazdaki tahrişin kişiyi daha fazla rahatsız etmesine neden olabilir. Bu nedenle bulunduğunuz ortamdaki havanın nemli olmasını sağlamalısınız. Kış mevsiminde kalorifer peteği üzerine ıslak havlu asmak havanın nemlenmesi için yeterli oluyor.
Elma Sirkesi
Elma sirkesi, enfeksiyonla savaşta önemli bir ivme kazanmayı sağlayabilir. Bir bardak su içerisine 1 kaşık elma sirkesi ekleyerek içebilirsiniz. Eğer içmekte zorlanırsanız bu su ile gargara da yapabilirsiniz.
Papatya Çayı
İçerisine bal ilave edeceğiniz papatya çayı da boğaz ve ses tellerinde rahatlatıcı bir etki yaratabiliyor. Papatya çayı yüksek oranda antioksidan içeriyor. Bu da iyileşme sürecinize katkıda bulunacaktır.
Ağrısız Ses Kısıklığı Neden Olur?
Ağrısız ses kısıklığı da pek çok nedenden kaynaklanabilir ve en yaygın olanı da larenjittir. Nezle ya da grip gibi bazı hastalıkların da bu soruna neden olabildiğini belirtelim. Yüksek ateş ve buna eşlik eden boğaz ağrısının da söz konusu probleme neden olabileceğini belirtelim.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Özellikle tütün ürünleri kullanan kişilerin ses kısıklığı yaşıyor olması durumunda en kısa zamanda doktora başvurması gerekir. Ancak uzun süre bağırma gibi nedenlerle seste kısıklık meydana geldiyse birkaç gün ses tellerini dinlendirerek bekleyebilirsiniz. Geçmemesi durumunda doktora gitmeniz daha doğru olacaktır.
İlginizi çekebilir –> Ses teli felci
Ses Kısıklığını Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Sıklıkla ses kısıklığı problemi yaşıyorsanız bunu önlemek için dikkat etmeniz gerekenler şu şekildedir:
- Tütün ürünleri kullanıyorsanız derhal bırakmalısınız.
- Bol miktarda sıvı tüketmeye özen göstermelisiniz.
- İçerisinde kafein olan içecekleri tüketmemeye özen göstermelisiniz.
- Alkol kullanmamalısınız.
- Bulunduğunuz ortamın havasının sürekli nemli kalmasına özen göstermelisiniz.
- Geç saatlerde yemek yemekten kaçınmalısınız.
- Asitli yiyecek ve içecekler tüketmemelisiniz.
- Yemek yerken gıdaları iyice çiğnediğinizden emin olmalısınız.
- Acılı ve aşırı baharatlı gıdalar tüketmemeye özen göstermelisiniz.
- Uzun süre sesinizi yüksek düzeyde kullanmaktan kaçınmalısınız.
- Seste kısıklık olduğunda ses tellerinizi dinlendirmeye dikkat edin.
Toplumda yaygın yaşanan ses kısıklığı hakkında sorularınızı ve bilgi almak istediğiniz diğer konuları yorum bölümüne yazabilirsiniz.
Bilginiz olsun –> Gırtlak kanseri
